टणटणी….
टणटणी किंवा घाणेरी किंवा कामुनी ही वनस्पती व्हर्बिनेसी कुलातील काटेरी झुडूप असून तिचे शास्त्रीय नाव लँटाना कॅमरा आहे. ही वनस्पती मूळची अमेरिकेतील, उष्ण प्रदेशातील असून भारतात प्रथम शोभेसाठी आणली गेली. आता महाराष्ट्र व कर्नाटक या राज्यांत सर्वत्र अति उष्ण कटिबंधात सामान्यपणे आढळते. ही एवढया झपाटयाने व वेडीवाकडी वाढते, की तिचे निर्मूलन करणे कठीण जाते. फुले येण्यापूर्वी कापून टाकल्यास तिच्या वाढीला आळा बसतो. घाणेरीच्या मुळांवर चंदनाचे रोप परजीवी म्हणून वाढते. म्हणून चंदनाची लागवड करताना काही ठिकाणी घाणेरीसारखी काटेरी झुडपे त्यासोबत लावतात.
घाणेरीचे झुडूप १ ते २ मी. पर्यंत उंच वाढते. फांदया चौकोनी, खरबरीत व काटेरी असतात. पाने साधी, समोरासमोर, दंतूर, दोन्ही बाजूंना खरबरीत असतात. फुलोरा स्तबकाप्रमाणे असतो. त्याला गुलुच्छ असे म्हणतात. फुले लहान, पिवळी, नारिंगी व सच्छद असतात. फळे मांसल असून कोवळी असताना हिरवी तर पिकल्यावर निळी किंवा काळी पडतात.
अनेकांनी लहानपणी घाणेरीची तुरट गोड चवीची फळं खाल्ली आहेत. आपण सारे ही फळं खातो, पण कधी कुठल्या जनावराला ह्या झुडुपाला तोंड लावताना किंवा त्यावर ताव मारताना पाहिलंय का? उत्तर नाही असंच असणार आहे. याचं कारण हे झुडुप विषारी असल्याची उपजत जाणीव जनावरांना असते. सकाळी वॉकिंग साठी गेल्यावर रस्त्याच्या कडेला टणटणीचे झाड दिसलं, त्यावेळी हा त्याचा फोटो टिपला…!